Miền Trung đang trải qua đợt mưa lớn kỷ lục với lượng nước đổ về các dòng sông, đặc biệt tại khu vực Huế, nơi mực nước có thể dâng cao hơn cả đỉnh lũ lịch sử năm 2020. Tình hình này đang đặt ra nhiều thách thức trong công tác phòng chống và ứng phó thiên tai, đồng thời cảnh báo nguy cơ ngập úng nghiêm trọng tại nhiều địa phương trong vùng.
Nguyên nhân và diễn biến mưa lớn tại miền Trung
Đợt mưa lớn đang diễn ra ở miền Trung xuất phát từ sự kết hợp phức tạp của nhiều yếu tố khí tượng. Khí hậu thay đổi mang theo những cơn mưa kéo dài và lượng nước khổng lồ liên tục đổ xuống làm tăng nguy cơ ngập lụt trên diện rộng. Các chuyên gia dự báo hiện vẫn đang theo dõi sát sao diễn biến này để đưa ra cảnh báo kịp thời cho người dân và chính quyền địa phương.
Tác động của không khí lạnh, dải hội tụ nhiệt đới và gió đông
Sự kết hợp giữa không khí lạnh tràn về từ phía Bắc, dải hội tụ nhiệt đới hoạt động mạnh cùng với dòng gió Đông đã tạo điều kiện thuận lợi cho lượng mưa lớn bất thường tại miền Trung. Không khí lạnh khi tiếp xúc với vùng biển ấm và dải hội tụ nhiệt đới đã làm tăng cường sự hình thành các đám mây mưa dày đặc, gây nên những trận mưa kéo dài và cường độ mạnh vượt mức bình thường.
Lượng mưa đo được tại các khu vực trọng điểm
Các trạm đo lượng mưa ghi nhận những con số rất cao, đặc biệt tại các tỉnh như Thừa Thiên Huế, Quảng Nam và Quảng Ngãi. Một số điểm có lượng mưa vượt xa trung bình nhiều năm, báo hiệu nguy cơ sạt lở đất và ngập úng tăng cao. Lượng mưa tập trung chủ yếu vào các vùng núi và trung du khiến các nguồn nước mặt dâng lên nhanh chóng.
Dự báo lượng mưa trong những ngày tới
Theo dự báo của cơ quan khí tượng thủy văn, những ngày tới miền Trung vẫn sẽ tiếp tục chịu ảnh hưởng của các yếu tố thời tiết bất lợi. Mưa sẽ duy trì với cường độ vừa đến mạnh, tập trung chủ yếu ở các tỉnh ven biển và nội địa miền Trung. Điều này khiến các hồ chứa và hệ thống sông suối phải đối mặt với áp lực lớn về lưu lượng nước và nguy cơ lũ chồng lũ.
Mực nước sông và tình hình thủy điện tại miền Trung
Mực nước trên các dòng sông chính ở miền Trung đang ở mức cao do lượng mưa lớn liên tục. Đồng thời, hoạt động điều tiết xả lũ của các nhà máy thủy điện cũng góp phần làm thay đổi dòng chảy và ảnh hưởng trực tiếp tới an toàn vùng hạ du. Việc quản lý nguồn nước trong thời điểm hiện nay trở nên vô cùng cấp bách để tránh những thiệt hại nghiêm trọng.
Mực nước hiện tại trên các sông chính: sông Bồ, sông Hương, Vu Gia, Thu Bồn
Tại sông Bồ và sông Hương (Huế), mực nước đã tăng gần đạt mức đỉnh lũ lịch sử năm 2020, cảnh báo nguy cơ ngập sâu tại khu vực đô thị. Trong khi đó, các con sông Vu Gia và Thu Bồn cũng ghi nhận sự gia tăng đáng kể về mức nước khiến cho nhiều vùng thấp trũng của Quảng Nam rơi vào tình trạng báo động cao. Mực nước tăng nhanh đặt áp lực lớn đối với hệ thống đê điều và khu dân cư nằm ven bờ.
Việc xả lũ của các nhà máy thủy điện và ảnh hưởng đến mực nước sông
Những nhà máy thủy điện trên lưu vực đang tiến hành xả lũ chủ động nhằm đảm bảo an toàn cho công trình trước sức ép lưu lượng nước lớn. Tuy nhiên việc này khiến cho dòng chảy ở hạ du tăng mạnh hơn nữa trong thời gian ngắn, làm gia tăng nguy cơ ngập úng cho các khu vực dân cư sống ven sông. Công tác phối hợp vận hành hồ chứa cần được thực hiện chặt chẽ để giảm thiểu tối đa thiệt hại.
Dự báo mực nước lũ trong 12-24 giờ tiếp theo
Trong vòng một đến hai ngày tới, dự báo mực nước trên các sông chính tiếp tục xu hướng tăng do lượng mưa vẫn còn kéo dài cùng với việc xả lũ từ thủy điện. Điều này có thể khiến một số nơi vượt qua mức đỉnh lũ năm 2020 nếu không kiểm soát tốt quá trình điều tiết nguồn nước cũng như công tác ứng phó thiên tai tại chỗ.
Hậu quả của mưa lớn và ngập lụt tại các địa phương
Mưa lớn kéo dài khiến nhiều nơi ngập sâu
Đợt mưa lớn kỷ lục đã để lại hậu quả nặng nề ở nhiều địa phương miền Trung. Từ tình trạng ngập sâu tại đô thị đến nguy cơ mất an toàn do sạt lở đất ở vùng núi đều đang ngày càng rõ nét. Hàng nghìn hộ dân bị ảnh hưởng trực tiếp bởi thiên tai gây ra sự đảo lộn đời sống sinh hoạt cũng như sản xuất kinh doanh.
Tình trạng ngập nặng và sạt lở đất tại Huế, Đà Nẵng và các tỉnh lân cận
Các thành phố như Huế và Đà Nẵng đang phải đối mặt với tình trạng ngập úng nghiêm trọng khiến giao thông bị tê liệt, sinh hoạt bị gián đoạn. Ngoài ra, nhiều vùng núi thuộc Quảng Nam, Quảng Ngãi xuất hiện hàng loạt điểm sạt lở đất làm hư hỏng đường sá cùng nhà cửa; gây khó khăn cho công tác cứu hộ cứu nạn cũng như di chuyển của người dân.
Những tuyến đường bị chia cắt do mưa lớn
Nhiều tuyến giao thông huyết mạch bị chia cắt do nước ngập sâu hoặc đất đá tràn xuống mặt đường làm ách tắc nghiêm trọng. Việc cô lập một số xã vùng xa khiến việc cung cấp nhu yếu phẩm thiết yếu gặp khó khăn. Chính quyền địa phương đang tích cực tìm giải pháp khắc phục nhưng thời tiết vẫn đang diễn biến phức tạp tạo thêm thách thức lớn.
Việc sơ tán dân cư và cứu trợ khẩn cấp ở vùng bị ảnh hưởng
Trước tình hình diễn biến phức tạp của thiên tai, công tác sơ tán dân cư khỏi vùng nguy hiểm được triển khai nhanh chóng nhằm đảm bảo an toàn tính mạng người dân. Các đơn vị cứu trợ cũng đã huy động lực lượng hỗ trợ cung cấp thực phẩm, thuốc men cùng vật tư cần thiết cho những hộ gia đình bị cô lập hoặc mất điện kéo dài.
Công tác ứng phó và chỉ đạo phòng chống thiên tai
Trước sự nghiêm trọng của tình hình thiên tai tại miền Trung, Ban Chỉ đạo Phòng thủ Dân sự Quốc gia đã phát đi nhiều công điện khẩn nhằm chỉ đạo quyết liệt công tác ứng phó. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền từ trung ương đến địa phương thể hiện rõ nét tinh thần chủ động nhằm giảm thiểu tối đa thiệt hại do thiên tai gây ra.
Các công điện khẩn cấp từ Ban Chỉ đạo Phòng thủ Dân sự Quốc gia
Ban Chỉ đạo đã nhanh chóng phát hành hàng loạt công điện yêu cầu triển khai ngay biện pháp xử lý tình huống khẩn cấp như kiểm tra an toàn hồ đập, rà soát phương án sơ tán dân cư… Đồng thời nhấn mạnh vai trò lãnh đạo chỉ huy sát sao tại từng địa bàn để đảm bảo mọi khâu đều đi vào thực tế hiệu quả nhất.
Triển khai sơ tán dân cư vùng trũng thấp và khu vực nguy hiểm
Những khu vực trũng thấp dễ bị ngập sâu hoặc vị trí có nguy cơ sạt lở được ưu tiên tổ chức di dời người dân sang nơi an toàn. Công tác này diễn ra khẩn trương với sự giúp đỡ tích cực từ lực lượng chức năng nhằm tránh xảy ra thiệt hại về người nếu thiên tai tiếp tục diễn tiến xấu.
Điều chỉnh lịch học và quản lý an toàn giao thông trong đợt mưa lũ
Để hạn chế rủi ro cho học sinh – sinh viên, nhiều địa phương đã chủ động điều chỉnh lịch học phù hợp với tình hình thời tiết hiện nay. Cùng lúc đó công tác quản lý giao thông cũng được siết chặt nhằm đảm bảo an toàn cho người tham gia lưu thông qua khu vực chịu ảnh hưởng bởi mưa bão.
Quản lý điều tiết hồ thủy điện nhằm đảm bảo an toàn công trình và hạ du
Việc vận hành các hồ chứa thủy điện được giám sát chặt chẽ để cân bằng giữa lưu lượng xả ra hạ du với khả năng thoát nước tự nhiên. Mục tiêu là giảm thiểu tối đa rủi ro vỡ đập hoặc gây nên ngập úng mở rộng đồng thời bảo vệ an toàn cho công trình cũng như cộng đồng sinh sống gần đó.
Chuẩn bị lực lượng, trang thiết bị và nhu yếu phẩm ứng cứu khẩn cấp
Nước dâng cao làm nhiều khu vực bị ngập sâu
Cùng với chỉ đạo quyết liệt từ Ban Chỉ đạo Phòng thủ Dân sự Quốc gia là sự chuẩn bị kỹ càng về nhân lực cùng trang thiết bị phục vụ cứu hộ cứu nạn. Tất cả đều được kích hoạt nhằm kịp thời hỗ trợ người dân vượt qua giai đoạn khó khăn do thiên tai gây ra.
Huy động nhân lực và phương tiện tại các điểm xung yếu, dễ bị cô lập
“Các lực lượng chức năng bao gồm bộ đội biên phòng, công an cùng y tế được huy động tối đa tập trung hỗ trợ những điểm dễ bị cô lập do nước lũ hoặc sạt lở đất gây ra. Những thiết bị chuyên dụng như xuồng cứu hộ hay máy móc san ủi cũng đồng loạt được điều động đến để xử lý kịp thời các tình huống phát sinh.”
Cung cấp lương thực, vật tư y tế cho người dân vùng ngập nặng
“Bên cạnh việc cứu hộ cứu nạn thì việc cung cấp đầy đủ nhu yếu phẩm thiết yếu đã được ưu tiên hàng đầu nhằm đảm bảo đời sống bà con không bị thiếu thốn trong mùa mưa bão kéo dài. Các tổ chức thiện nguyện cùng chính quyền địa phương phối hợp phân phối thực phẩm khẩn cấp cũng như thuốc men đến tận tay người dân.”
Đánh giá nguy cơ vượt đỉnh lũ lịch sử năm 2020 và lời khuyên phòng tránh rủi ro
“Nhìn chung việc miền Trung trải qua một trận mưa lớn kỷ lục lần này khiến mức độ nguy hiểm của tình hình tăng cao hơn rất nhiều so với năm 2020 khi mà nước sông ở Huế đang tiệm cận hoặc có khả năng vượt qua đỉnh lịch sử trước đây. Người dân cần hết sức cảnh giác tuân thủ nghiêm túc chỉ dẫn từ chính quyền nhằm tránh khỏi những thiệt hại không đáng có về tính mạng hay tài sản.”
